سفارش تبلیغ
صبا ویژن

تحرک بیش از حد نوزاد + علت جنب و جوش زیاد نوزاد

برخی از والدین همواره نسبت به مواردی مانند خواب کافی، مراحل رشدی و ... نوزاد خود احساس نگرانی دارند. در این مقاله به 8 نشانه سلامت نوزاد پرداخت شده تا والدین نسبت به سلامتی نوزاد خود اطمینان حاصل کنند.

برخی از پدر و مادرها با تولد نوزاد خود  با توجه اینکه درباره مسائل ابتدائی نوزادان هیچ آگاهی ندارند، دچار استرس می شوند ولی با گذشت چند هفته و سپری کردن مدت زمانی با نوزاد، این نگرانی ها از بین می رود و حتی کم‌کم  قادر به تشخیص تفاوت گریه ناشی از گرسنگی و خستگی نیز می شوند.

مقاله تحرک بیش از حد نوزاد از سری مقالات بیش فعال در کودکان، تولید شده توسط موسسه فرزندان برتر است. این مقالات صرفا جهت بالا بردن سطح اطلاعاتی خانواده ها است که تولید شده است و توصیه اکید می کنیم که به هیچ وجه خانواده ها از این مقالات برای درمان کودکان استفاده نکنند.

بیش فعالی اختلالی است که در آن کودک مبتلا فعالیت زیاد و جنب و جوش فراوان دارد. میزان تحرک این کودکان باعث بروز مشکلاتی برای خود شخص و اطرافیان او می شود.

در واقع بروز این اختلال در کودک سبب شده که قادر نباشد آرام و بدون حرکت در یک مکان بنشیند و یا نسبت به یک موضوع خاص توجه داشته باشد. این کودکان در مقایسه با سایر بچه ها بیشتر دچار مشکلات رفتاری، تشخیصی، افسردگی، اضطراب و عدم اعتماد به نفس می شوند‌.

علائم بیش فعالی شامل:

  • ضعف در توجه
  • فعالیت به شکل افراطی (بیش فعالی)
  • انجام حرکات تکانشی و بدون تفکر

1- نوع بدون دقت و بدون توجه

فرد دارای این نوع اختلال قادر به تمرکز بر روی یک فعالیت یا مسئولیتی که به او داده اند، نیست. این گروه از افراد معمولا:

  • به جزئیات توجه چندانی ندارند.
  • تمرکز کافی برای انجام تکالیف مدرسه ندارند.
  • قادر نیستند فعالیت ها و تکالیف خود را تا انتها انجام بدهند.
  • فراموشکار هستند و وسایل بازی، کتاب ها و... را در مکان های مختلف جا می گذارند.

2- نوع تکانشی بیش فعالی

در این نوع افراد مبتلا همواره مشغول فعالیتی هستند، بدون اینکه نسبت به عملی که انجام می دهند فکر کنند (فعالیت های تکانشی).  در مواردی دیده شده که با افزایش سن، سطح این علائم این نوع اختلال کاهش می یابد. از ویژگی افراد مبتلا می توان موارد زیر را نام برد:

  • بی قراری و نا آرامی
  • دویدن و پریدن دائمی
  • ناتوانی در انجام بازی های بدون سر و صدا
  • حرف زدن زیاد
  • جواب دادن به سوالی که هنوز تمام نشده است
  • ناتوانی در صبر کردن برای گرفتن نوبت
  • برهم زدن بازی دیگران

3- نوع ترکیبی

در افراد مبتلا به این نوع بیش فعالی، مشخصه های هر دو گروه مبتلا دیده می شود. کودکان مشکلاتی در زمینه توجه کردن، فعالیت زیاد، کنترل حرکات تکانشی دارند. زمانی که علائم اختلال بیش فعالی در یک کودک دیده شد حتما باید توسط یک متخصص ماهر معاینه گردد. جهت تشخیص بیش فعالی توجه به این نکات کمک کننده است:

  • بروز علائم بیش فعالی در کودک قبل از سن هفت سالگی است.
  • این رفتارها نسبت به سایر کودکان شدت بیشتری دارد.
  • این علائم باید حداقل به مدت شش ماه در کودک ادامه داشته باشد.
  • بروز علائم بیش فعالی باید بر عملکرد حداقل دو زمینه زندگی همچون خانه، مدرسه، اطرافیان و... تاثیر سو بگذارد.
  • علت بروز این علائم نباید اختلالات روانی و استرس باشد. در مواردی علت فراموشکاری یا کم توجهی کودک مواردی همچون طلاق، بیماری و یا تغییرات ناگهانی محل زندگی یا مدرسه است.

با افزایش آگاهی والدین نسبت به رفتارهای نوزاد، اعتماد به نفس آنها نیز بیشتر می شود. کودکان سالم مجموعه ای از رفتارها، عادات و خلق و خوی خاصی دارند. برای آشنایی والدین با استانداردهای رشدی کودک، نشانه هایی از رفتارهای نوزاد نرمال تهیه شده که مطالعه آن پیشنهاد می شود.

نوزادان در اغلب اوقات در حال گریه هستند و اینکه والدین فقط سعی کنند با او حرف بزنند، باعث آرامش و قطع گریه او نخواهد شد.

به دلیل اینکه صدای پدر و مادر آوای موسیقی همیشگی برای نوزاد در دوران جنینی بوده، توجه او به سمت صدا آن ها جلب می شود‌. جنیفر شو، پزشک کودکان و نویسنده کتاب "پیش به سوی خانه با نوزادی در آغوش" درباره علت این توجه بیان می کند که، حضور 9 ماهه نوزاد در رحم مادر و شنیدن مداوم صدای والدین باعث این اتفاق است و حرکاتی مانند قنداق شدن، بغل کردن و حس گرمای بدن نیز کمک به بازسازی دوران آرام رحمی برای نوزاد می کند.

 گام نخست برای ایجاد پیوند نوزاد با والدین این است که در حضور آنها آرام می شود که نشان دهنده ی این اتفاق بوده که نوزاد در زمینه عاطفی و هیجانی در حال رشد است.

تعویض روزانه 8 تا 10 نوبت پوشک نوزاد نشان دهنده این است که او به اندازه کافی شیر خورده و رشدش طبیعی است حتی اگر میزان شیری که می‌ خورد در روزهای مختلف تفاوت داشته باشد.

والدین گاهی با این پرسش مواجه می شوند که چگونه تشخیص دهیم نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند، به اندازه کافی شیر خورده است؟ در پاسخ باید گفت که تعداد پوشک های تعویضی در هر روز تاییدی بر میزان کافی شیر خوردن نوزاد است.

جهت اطمینان از سلامتی نوزاد و اینکه به اندازه کافی وزن دارد، ویزیت ماهانه پزشک اطفال ضروری است اما در فاصله بین مراجعات به پزشک، تعداد پوشک های کثیف بسیار کمک کننده هستند که والدین تشخیص دهند نوزاد به اندازه کافی شیر می خورد.

 دکتر شو در این باره می گوید که نوزادان همیشه، در هر روز و یا هر وعده به یک اندازه شیر نمی خورند و جهش های ناگهانی و کاهش هایی نیز گاهی در تغذیه او رخ می دهد. توجه به این نکته ضروری است که با گذشت زمان، نوزاد باید وزنش بیشتر شود.

نوزاد در طول روز چندین مرتبه آرام شده و به محیط اطرافش با دقت می نگرد که نشان دهنده این است که می خواهد از آن چیزی بیاموزد.

به طور معمول نوزاد در چند هفته اول تولد که بینایی کاملی ندارد، باید هر دو ساعت یکبار از شیر مادر یا شیر خشک تغذیه شود و میزان خواب او چیزی حدود 16 ساعت منقطع است. در این زمان که رشد بینایی کامل نیست، نوزاد در زمان بیداری فقط گریه می کند و اتفاق خاصی رخ نمی دهد.

با افزایش سن نوزاد قادر است که ماهیچه های چشم خود را کنترل کند و بر یک هدف دیداری (که عموما والدین هستند) تمرکز نماید. وقتی کودک آرام و هوشیار است به وارسی محیط اطراف پرداخته و این اطلاعات را پردازش می کند.

 طبق نظر دکتر شو، با رسیدن سن نوزاد به یک ماهگی، مدت زمان بیداری او نیز افزایش می یابد و در آن بازه زمانی آرام شده و به بررسی نشانه های دیداری می پردازد.

نوزاد برای شنیدن صداهای پیرامون، سر را به سمت منبع صدا حرکت داده و برای شنیدن بهتر، سکوت می کند. این حرکت نشان دهنده رشد شنوایی نوزاد و استفاده از مغز جهت تشخیص صداها است.

 نوزاد در زمان تولد می تواند صداها را بشنود ولی برای تشخیص صداهای نا مرتبط اطراف نیاز به چند هفته زمان دارد. همچنین با گذشت زمان، درک نوزاد برای تشخیص صداهای جذاب بهتر می شود و صداهایی مانند موسیقی در حال پخش باعث توجه او را جلب می کند.

 زمانی که والدین، عکس العمل نوزاد به صدا را به شکل سر برگرداندن و پیدا کردن جهت منبع صدا می بینند، باید نسبت به سالم بودن شنوایی او مطمئن شوند، همچنین این حرکت نشان دهنده این بوده که رشد در زمینه شنیدن صداهای اطراف اتفاق افتاده است.

زمانی که نوزاد نسبت به شناسایی الگو ها، رنگ ها و ... به جست و جو می پردازد نشان دهنده این است که قدرت بینایی او بهتر شده و همچنین رشد مغزی نیز در حال بهبود است.

 زمانی که نوزاد می تواند نگاه از پنکه سقفی که در حال خیره شدن به آن بود، بردارد یعنی پیشرفت بینایی اتفاق افتاده است.

در زمان تولد نوزاد میزان قدرت بینایی او حدود یک پنجم یک فرد بزرگسال تخمین زده شده است‌‌. در ابتدا نوزاد فقط اجسامی که در فاصله 20 تا 30 سانتیمتری او قرار گرفته اند را می تواند ببیند. معمولا فاصله بین صورت نوزاد و مادر در هنگام شیر دادن در همین حدود است.

وقتی که کودک به سن یک ماهگی رسید، قادر است که اجسامی که در فاصله 45 سانتیمتری هستند را نیز ببیند.

دنبال کردن چشمی الگوها، رنگ های درخشان و وسایل چرخنده همچون پنکه در دو ماهگی نوزاد اتفاق می افتد. در این سن رشد کامل در زمینه تشخیص رنگ ها و یا درک عمق آنها برای نوزاد رخ نداده و توجه نوزاد فقط به سمت رنگ های متفاوت در کنار هم جلب می شود.

زمانی که کودک سعی می کند با دیگران تماس چشمی برقرار کند و یا از طریق لبخند زدن، خندیدن و ... ارتباط بگیرد، نشان دهنده این است که نوزاد در حال تبدیل به یک موجود شاد اجتماعی است.

 در یک ماهگی معمولا نوزاد با والدین تماس چشمی برقرار می کند و حرکاتی مانند لبخند زدن، غان و غون کردن و خندیدن را به ترتیب در دو ماهگی، سه ماهگی و چهار ماهگی انجام می دهد. انجام این گونه رفتارها نشان دهنده تمایل نوزاد برای برقراری ارتباط با والدین است و سعی می کند نسبت به محیط اطرافش اطلاعاتی به دست آورد.

در 5 ماهگی، نوزادان در برابر لبخند زدن دیگران به شکل اجباری و متقابل لبخند می زنند. بروز این قبیل رفتارها نشانگر رشد اولیه زبان در نوزاد است.

دکتر شو در این باره می گوید که استفاده از زبان بدن همچون تماس چشمی و حالت چهره در نوزادان قبل حرف زدن اتفاق می افتد که نشان دهنده تمایل آنها برای برقراری ارتباط از طریق کلمات است. قبل از حرف زدن نوزادان معمولا با تولید غان و غون و صداهای مشابه از دستگاه صوتی خود استفاده می کنند.

با گذشت زمان نوزاد کمتر گریه می کند و خواب منظم تری پیدا می کند که اثبات تکمیل شدن سیستم عصبی او و یادگیری روندها است.

والدین باید به خواب نوزاد دقت کافی داشته باشند تا نوزاد بتواند در طول روز چندین مرتبه بخوابد، همچنین با رشد نوزاد، میزان خواب شبانه او در بین دفعات شیردهی باید به چهار ساعت افزایش یابد. رسیدن به این مرحله در نوزادان مختلف متفاوت است.

زمانی که والدین دارای نوزادی هستند که تغذیه و خواب غیر قابل پیش بینی دارد، باید سعی کنند این روال را به سمت برنامه مشخص و ثابت هدایت کنند.

زمانی که نوزاد با گذشت سن قادر است وزن بدن خود را تحمل کند نشان می دهد که ماهیچه های او در حال قوی شدن هستند.

 وقتی نوزاد یک ماهه می شود قادر است برای چند لحظه سرش را بالا بگیرد. با رشد او و رسیدن به سن سه ماهگی این کار را بهتر و برای مدت طولانی تری انجام می دهد.

در صورتی که نوزاد توانایی بالا گرفتن سر خود را دارد و یا حتی قادر است سرش را به اطراف بچرخاند، اثبات می کند که در حال انقباض ماهیچه های در حال رشد خود است‌.

 والدین جهت کمک به نوزاد می توانند زمانی جهت تمرین ماهیچه ها در بیرون از گهواره و صندلی برای او اختصاص دهند.

 قرار دادن نوزاد بر روی شکم بر سطح زمین، مانند یک کلاس ورزشی برای او بوده که کمک به رشد ماهیچه های مختلف نیز می کند. دکتر شو در این مورد می گوید که در مواردی که نوزاد فرصت قرار گرفتن بر روی شکم را نداشته باشد در مقایسه با سایر بچه ها با تاخیر در غلت زدن، نشستن و چهار دست و پا رفتن مواجه می شود.

به طور کلی نوزادان نسبت به الگوی حرکتی سایر بچه ها ممکن است جلوتر یا عقب تر باشند. پدر و مادرهایی که دارای نوزادی هستند که دیرتر مهارت های حرکتی را می آموزد، معمولا دچار نگرانی می شوند.

در صورتی که نوزاد متناسب با سن خود، توانایی انجام مهارت های مختلف را نداشته باشد، نیاز است که پزشک به ارزیابی علت و در صورت لزوم به درمان بپردازد. بررسی رشد تکاملی-حرکتی کودک و معایناتی که پزشک انجام می دهد مشخص می کند که نوزاد از رشد ذهنی خوبی برخوردار است یا خیر.

زمانی نیاز است که کودک یک ساله توسط پزشک معاینه شود که با موارد زیر مواجه شوند:

  • توانایی چهار دست و پا رفتن ندارد.
  • حتی با کمک دیگران نیز نمی تواند بایستد.
  • نسبت به اشیا یا وسایل بازی خود توجه چندانی ندارد.
  • فقط کلماتی مانند بابا، دد، ماما را می تواند تلفظ کند.
  • نمی تواند حرکات تقلیدی همچون، تکان دادن سر یا دست همچون بای بای را انجام دهد.
  • نسبت به محیط اطراف و جستجوی آن بی تفاوت باشد.

در ادامه به توضیح مختصری درباره اختلال بیش فعالی و مشخصه های حرکاتی کودکان مبتلا به آن پرداخته شده است. برای آشنایی بیشتر  والدین با علائم و روش های درمانی اختلال بیش فعالی پیشنهاد می شود که مقالات مختلفی که توسط موسسه فرزندان برتر تهیه شده است، مطالعه گردد.

در موارد بسیاری، حرکات غیر طبیعی کودک با افزایش سن و قبل از بلوغ رفع می شوند. و در گروه دیگر، این علائم با رشد کودک کاهش می یابند. برای درمان به موقع مراجعه به پزشک متخصص ضروری بوده و معمولا از دارو درمانی در کنار روش های دیگر برای کاهش این اختلال استفاده می شود.

تحرک بیش از حد نوزاد + علت جنب و جوش زیاد نوزاد


علائم و نشانه های بیش فعالی در کودکان

بیش فعالی نوعی اختلال بوده که به آن ADHD نیز می گویند و بین کودکان شیوع نسبتاً زیادی دارد به طوری که در حدود هشت تا ده درصد کودکان به آن ابتلا دارند. جهت درک بهتر تفاوت بین دو اختلال بیش فعالی و اوتیسم (مقاله تفاوت بین اوتیسم و بیش فعالی) پیشنهاد می گردد.

علائم ظاهری بروز این اختلال در سنین قبل از مدرسه قابل تشخیص بوده و پسران نسبت به دختران به آن بیشتر مبتلا می شوند، که علت آن هنوز نامشخص است. برای تشخیص این اختلال سه مشخصه بارز تحرک زیاد، عدم توجه و تمرکز و فعالیت تکانه ای وجود دارد.

دلایل بیش فعالی در کودکان

بیش فعالی در هر سنی از کودک می تواند خود را بروز دهد. جمله معروف "برای تربیت کودک بایستی از سال ها قبل از تولد او شروع کرد" می تواند مسیر پاسخ به این پرسش را روشن تر کند.

وراثت از جمله عوامل مهم در بیش فعالی کودکان هستند. طی تحقیقی اگر یکی از والدین دارای بیش فعالی باشد به احتمال 30 درصد یکی از کودکان حداقل به این بیماری دچار می شوند.

اما عوامل محیطی هم خود از جمله موارد ابتلای کودکان به اختلالات مختلف از جمله بیش فعالی هستند.

عواملی مانند پارازیت ها، سرب، جیوه، آلودگی های صدایی محیط می تواند احتمال بیش فعالی کودک را افزایش دهد.

اما علائم اختلال بیش فعالی در کودکان از سن 3 سالگی همراه با رشد عملکردهای حرکتی، بروز می کند. ولی عموماً این اختلال تا زمان حضور کودک در محیط های آموزشی مانند مهد کودک و مدرسه به تاخیر می افتد.

بسیاری از کودکان زمانی که شروع به راه رفتن می کنند نسبت به شناخت محیط اطراف، شیطنت زیادی می کنند که والدین نباید این رفتارها را با اختلال بیش فعالی اشتباه بگیرند. زمانی باید احتمال داد که کودک دارای اختلال بیش فعالی است که رفتارهای او باعث بروز مشکلاتی در ارتباط با دوستان، والدین و معلمان شود.

انواع بیش فعالی

بیش فعالی را می توان از منظرهای مختلف بررسی کرد اما در این قسمت ما انواع دیگری از بیش فعالی را به شما معرفی می کنیم.

بیش فعالی کودک از نوع تحرکی

کودکانی که مبتلا به این نوع از بیش فعالی هستند، به شدت بی قرار بوده و نمی توانند در یک مکان ثابت بمانند و باید دائماً در حال حرکت باشند. این مشکلات در محیط مدرسه بیشتر مشخص است به دلیل اینکه کودک با رفتارهای خاص خود باعث بی نظمی در کلاس شده و قادر نیست روی صندلی ساکت بنشیند و مدام وول می خورد.

همچنین انجام کارهای خطرناک و حرف زدن زیاد  از دیگر ویژگی های کودک بیش فعال از نوع پرتحرک است.

بیش فعالی از نوع بی توجهی

در این گروه، کودکان دائماً در حال خیال پردازی بوده و برای انجام تکالیف مدرسه تمرکز کافی ندارند که باعث به وجود آمدن مشکلاتی مانند نداشتن علاقه به درس برای آنها در مدرسه می شود.

 از دیگر مشکلات آنها که ناشی از عدم تمرکز و توجه بوده می توان به این مورد اشاره کرد که کودک در محیط مدرسه قادر نیست کلماتی را که نیز بلد است در دیکته درست بنویسد ولی در محیط منزل به دلیل توجهی که مادر به او دارد و نبود اطرافیان، این کار را به درستی انجام می دهد.

همچنین والدین اعلام کرده اند که این کودکان در محیط خانه برای انجام تکالیف با مشکل مواجه هستند و باید دائماً گوشزد شوند تا آنها را به پایان برسانند.

از دیگر مشخصه این گروه از کودکان، فراموشکاری آنها واضح است به نحوی که بسیاری از وسایل خود را در مکان های مختلف جا می گذارند و همچنین آنها قادر نیستند که برای کارهای خود برنامه ریزی کنند. جهت رفع این مشکل والدین باید حتماً برای کودک یک برنامه منظم تعیین کنند و در انجام کارها به او کمک کنند.

بیش فعالی از نوع رفتارهای تکانه ای

از ویژگی های بارز کودک مبتلا به بیش فعالی از نوع تکانه ای می توان به وجود رفتارهای تکانه ای، نداشتن صبر و تحمل کافی، پریدن وسط صحبت دیگران و نداشتن حوصله برای ایستادن در صف در حیاط اشاره کرد.

 توجه به این نکته ضروری است که تمام ویژگی هایی که برای هر دو گروه از اختلال بیش فعالی بیان گردید، در یک کودک وجود نداشته و تشخیص اینکه کودک به کدام یک از انواع بیش فعالی مبتلا است توسط روان پزشک کودک انجام می گیرد.

در بیشتر موارد ابتلا به اختلال بیش فعالی دلیل خاصی نداشته اما به گفته بسیاری از محققان عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن سهم زیادی دارند. تاکنون نقش تغذیه و رژیم غذایی در ایجاد این اختلال تایید نشده است ولی طبق نتایج بررسی های صورت گرفته، مشخص شده که استفاده از اسیدهای چرب و بعضی از ویتامین ها علائم بیش فعالی زا را کاهش می دهند.

توجه به این نکته ضروری است که باید در کنار مصرف داروها از این مکمل ها  استفاده کرد که استفاده از آن ها، هیچ عارضه ای برای کودک به همراه ندارند ولی به عنوان یک روش درمانی مطرح نیستند.

جهت تشخیص قطعی ابتلا به بیش فعالی، پزشک به اطلاعاتی از پدر و مادر و معلمان مدرسه نیاز دارد. علائم این اختلال باید در بیشتر از یک مکان دیده شوند و همچنین باید به مدت حداقل 6 ماه ادامه داشته باشد.

در بعضی از کودکان در سنین 2 یا 3 سالگی نیز این اختلال وجود داشته، اما به علت اینکه قبل از آن در محیط هایی مانند مدرسه یا مهد کودک که به نشستن زیاد و تمرکز بالا نیاز است، قرار نگرفته اند، تشخیص سخت تر صورت می گیرد.

 هر چند بین دو اختلال بیش فعالی و کمبود توجه و تمرکز تفاوت وجود داشته و هر دو یکی نیستند اما در بسیاری از افراد هر دو باهم بروز می کنند.

طبق آزمایشات و اسکن های مغزی صورت گرفته بر روی افراد مبتلا به اختلال کمبود توجه، مشخص شده که قسمتی از مغز که مسئول تمرکز است از سایر افراد کوچک تر است. بنابراین چنانچه معلم از کودک دارای این اختلال بخواهد کاری را انجام دهد که 7 مرحله ای است، کودک فقط می تواند مراحل ابتدایی را انجام دهد و ترتیب آنها را فراموش می کند.

تشخیص بیش فعالی

برای تشخیص بیش فعالی در کودکان یک آزمون یا آزمایش خاصی وجود نداشته و حتماً باید علائم رفتاری کودک حداقل 6 ماه مورد ارزیابی قرار گیرند. بروز علائم بیش فعالی معمولاً قبل از هفت سالگی رخ می دهد.

کودک بیش فعال به دلیل رفتارهای خاصی که دارد سبب آزار افراد در محیط هایی مانند مدرسه و خانه می شود، او حتی قادر نیست با دوستان هم سن و سال خود نیز ارتباط درست برقرار کند.

گروهی از پدر و مادرها در برابر پذیرفتن اختلال کودک خود مقاومت می کنند و نسبت به هشدارهای معلمان و اطرافیان توجهی نمی کنند. یکی از نگرانی های این پدر و مادران این بوده که از عوارض جانبی داروها بر روی کودک خود می ترسند.

در صورتی که به درمان کودکان بیش فعال در زمان درست پرداخته نشود، این کودکان قادر نخواهند بود در امور آموزشی و مهارت های اجتماعی به موفقیت برسند و ممکن است در آینده با مشکلات جدی رو به رو شوند.

دلایل بیش فعالی

عوامل ژنتیکی و آسیب های محیطی در کنار هم باعث به وجود آمدن اختلال بیش فعالی می شوند. آسیب جزئی در قسمت هایی از مغز که مسئول تمرکز و توجه هستند، باعث این اختلال شده است.

 از عوامل محیطی که باعث به وجود آمدن این اختلال می شود می توان سیگار کشیدن، مصرف الکل در دوران بارداری، استرس، مسمومیت ناشی از سرب حاصل از دود اتومبیل و آلودگی هوا و هم چنین مواد غذایی حاوی مواد افزودنی مصنوعی مانند شیرین کننده ها، رنگ دهنده های خوراکی، مواد جلوگیری کننده از فاسد شدن غذا را نام برد.

 در موارد بسیاری دیده شده که به درمان مناسب کودک بیش فعال توجه چندانی نشده که زمینه را برای افسردگی، بروز رفتارهای نامطلوب و بزهکارانه در نوجوانی  فراهم می کند.

برای درمان کودک بیش فعال حتماً باید در دوران کودکی مراجعه کرد زیرا این اختلال در مدرسه با مشکلات بسیاری برای کودک همراه بوده مانند نداشتن تمرکز، پرحرفی و .... که سبب اختلال در تحصیل خواهد شد.

بعضی از خانواده ها با دیدن تحرک زیاد کودک، نگران می شوند که فرزند آنها نیز دارای این اختلال است ولی توجه به این نکته ضروری است که کودک در صورتی مبتلا به بیش فعالی تشخیص داده می شود که مجموع از علائم را برای مدت طولانی داشته باشد.

علائم بیش فعالی

در این قسمت به توضیح علائم بیش فعالی در کودکان بصورت تیتر وار می پردازیم و در قسمت بعدی به تفکیک سعی می کنیم این علائم را براساس سن کودکان دسته بندی کنیم.

  • کودک بیش فعال دائما در حال بازی با دست و بدن بوده و در جای خود آرام و قرار ندارند.
  • مدام از کلاس درس بیرون می رود.
  • دائم در حال پریدن یا دویدن است.
  • در زمان انجام فعالیت ها و یا بازی سر و صدا زیادی می کند.
  • حرکات زیادی انجام می دهد.
  • بسیار حرف می زند.
  • نمی تواند به جزییات توجه چندانی نشان دهد‌.
  • در بیشتر موارد نمی تواند وظایف یا دستورات را به پایان برساند.
  • بین صحبت دیگران می پرد.
  • قبل از اینکه فرد سوال کننده صحبت اش پایان یابد به پرسش جواب می دهد.
  • نداشتن صبر و تحمل به نحوی که هر چیزی را درخواست کرد باید فوراً به او بدهند.
  • انجام حرکات مداوم و جنب و جوش فراوان
  • ناتوانی در صبر و تحمل برای حضور در صف و رعایت نوبت
  • بروز رفتار خشونت آمیز و حساسیت زیاد
  • هل دادن سایر کودکان
  • پریدن وسط بازی دیگران
  • انجام وظایف و تکالیف مدرسه با دقت کم
  • گرفتن وسایل بازی دیگر کودکان
  • ناتوانی در برقراری مهارت های اجتماعی
  • گم کردن وسایل خود
  • تمایل به انجام کارهای مختلف بدون اینکه آن ها را به پایان برساند.
  • یک کودک بیش فعال انجام بعضی رفتارها برایش مشکل تر است، و جهت کمک به تشخیص درست این اختلال والدین باید به سوالاتی جواب دهند مانند:
  • وقتی که از کودک درخواست شود کاری را انجام دهد، در شنیدن با مشکل مواجه است؟
  • آیا در مقایسه با سایر کودکان بیشتر دچار هیجان می شود؟
  • آیا به سختی کارهای روزمره مانند خوردن غذا، خوابیدن و مسواک زدن را انجام می دهد؟
  • آیا معلم نسبت به رفتار کودک، دچار نگرانی شده است؟
  • آیا در انجام امور، سریع تمرکز از دست داده و آن را فراموش می کند؟

علائم دیگر بیش فعالی در کودکان

در قسمت بالا بصورت تیتر وار علائم بیش فعالی توضیح داده شدند اما در این قسمت با هر تیتر توضیحی نیز درباره بیش فعالی در کودکان ارائه می شود.

کودک مبتلا به بیش فعالی احساس خطر نمی کند

اکثر کودکان دارای اختلال بیش فعال نسبت به انجام کارها و یا اشیایی که باید نسبت به آنها احساس خطر داشته باشد، چنین حسی نداشته و گاهی نیز دچار اختلالات سلوک می شوند به طور مثال تعدادی از این کودکان، رفتارهای خشونت آمیز بروز می دهند و یا دیگر کودکان را تهدید به آسیب می کنند. حتی دیده شده گاهی به حیوانات نیز صدمه می زنند. تعدادی از کودکان بیش فعال در کارهایی مانند دزدی، تقلب و کارهایی که تخلف محسوب می شوند نیز شرکت می کنند.

کودکان بیش فعال به انجام کارهای خطرناک علاقه فراوان دارند

در بعضی از کودکان بیش فعال دیده شده که پیج گوشتی را وارد پریز برق کرده و وسایل دیگران را نیز بر می دارند. همچنین رفتارهایی مانند تمایل به کشیدن سیگار، دروغ گفتن نیز در آنها دیده می شود.

 یکی دیگر از رفتارهای این کودکان این است که با افراد بالاتر از سن خود دوست شده و تمایل دارند که در کارها و صحبت های آنان سهیم باشند. از نظر اجتماعی نیز تاثیر مثبت بر بقیه مردم نذاشته و به دلیل رفتارهای نامطلوب از آنها همواره انتقاد می شود.

 این کودکان به علت کم توجهی به جزییات در انجام بازی نیز با مشکل روبه رو شده و نمی توانند با سایر کودکان ارتباط برقرار کنند. همچنین قادر نیستند قوانین و دستورالعمل ها را به درستی رعایت کنند و انجام تکالیف مدرسه برای آنها بسیار مشکل است.

کاهش عملکرد اجتماعی و تحصیلی کودک بیش فعال

کودکان بیش فعال در زمان تحصیل در مدرسه با مشکلات جدی مواجه می شوند زیرا به دلیل کمبود توجه و نداشتن تمرکز نمی توانند درس را به درستی یاد بگیرند. هم چنین این کودکان نسبت به کوچکترین محرک های شنیداری و دیداری حساس بوده و سریع تمرکز خود را از دست می دهند و در تحصیل عملکرد مطلوبی را به دست نمی آورند.

 از نظر اجتماعی نیز این کودکان بر دیگران تاثیر مطلوبی نمی گذارند و انتقاد از رفتار آنها زیاد صورت می گیرد که باعث کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس آنان می شود.

علائم بیش فعالی در نوزاد

همانطوری که در قسمت "دلایل بیش فعالی در کودکان" صحبت شد، علائم محیطی و وراثتی از جمله عوامل مهم در بروز بیش فعالی در کودکان هستند که برخی از این علائم از دوران نوزادی در کودکان نیز قابل مشاهده است.

  • حساسیت زیاد نسبت به محرک های بیرونی داشته و سریع عکس العمل نشان می دهد و نسبت به صدا، نور، گرما و دیگر تغییرات محیطی به سرعت احساس ناراحتی می کند.
  • صداهایی که تولید می کند مانند غان و غون، نسبت به بقیه نوزادان بیشتر است.
  • نوزاد خواب کمتری نسبت به سایر همسن و سالان دارد.
  • در دست و پاهای خود احساس بی قراری می کند.
  • زمان کمی می تواند به یک عکس خیره گردد.

روانشناس باید بروز علائم را بر روی نوزاد ارزیابی کند و در صورت نیاز روش هایی به پدر و مادر آموزش داده شود تا از آسیب هایی که ممکن است در آینده رخ دهد، پیش گیری شود.

علائم بیش فعالی در نوزادان_0.jpg

علائم بیش فعالی در کودکان زیر یک سال

در 2 بازه زمانی می توان برای اختلال بیش فعالی تشخیص دقیق داد، بازه اول بین سن 2 تا 3 سالگی که کودک راه رفتن را می آموزد و پس از آن سنی که کودک وارد محیط بیرون از خانه مثل مدرسه یا مهدکودک می شود. دلیل آن این است که برای مشاهده علائم این اختلال بایستی در دو محیط مختلف کودک را مورد بررسی قرار داد تا بتوانیم تشخیص دقیق تری بدهیم.

پس تا قبل از 1 سالگی نمی توانیم از روی نشانه های محو و کم رنگ بیش فعالی تشخیص دقیقی بدهیم.

علائم بیش فعالی در کودکان زیر دو سال

اختلال بیش فعالی نسبت به قدرت تکلم کودک در رفتارهایی مانند پیدا کردن جهت، مهارت شنیدن و توجه تاثیر می گذارد. بین بروز اختلال بیش فعالی و میزان خواب کودک رابطه ای وجود دارد و پدر و مادر باید به میزان آن دقت کنند.

همچنین طبق مطالعات مختلف مشخص شده که کمبود خواب باعث می شود توجه و توان حافظه کاهش یابد.

کودکان 12 تا 18 ماهه معمولاً می توانند در گفتار خود 20 کلمه را استفاده کنند و زمانی که آن ها به دو سال می رسند تعداد این واژگان به 200 عدد افزایش می یابد.

در دایره لغات کودک 2 تا 3 سال، معمولا بالای 900 واژه وجود دارد.

توجه به این نکته ضروری است که قدرت تکلم برای تمام کودکان یکسان نبوده و دختران سریع تر از پسران حرف می زنند.

علائم بیش فعال در کودکان مدرسه

همانطوری که گفتیم تغییر محیط و سطح کنترل در کودکان می تواند علائم بیش فعالی را بیش از پیش در کودک نمایش دهد. به همین دلیل ورود به مدرسه برای کودکان می تواند برهه جدیدی در مشاهده علائم بیش فعالی باشد.

  • والدین باید درباره برنامه هایی که مسئولین برای بهبود کودکان بیش فعال در نظر گرفته اند، سوال کنند. از جمله این برنامه ها می توان سنجش کودکان، تعیین برنامه درسی، ایجاد تغییرات در ظاهر کلاس درس، روش های آموزشی مناسب و تعامل بین پدر و مادر و معلمین را نام برد.
  • پدر و مادر باید با معلمان کودک حرف زده و نسبت به کارهایی که معلم برای کودک بیش فعال انجام داده آگاه شوند و از آن حمایت کنند.
  • وجود کامپیوتر در کلاس نیز به کمک کودک بیش فعال خواهد آمد، به دلیل اینکه بعضی از این کودکان نمی توانند با دست به درستی بنویسند.

تفاوت علائم بیش فعالی در دختران و پسران

اختلال بیش فعالی در بین پسران سه برابر دختران رخ داده و تشخیص آن در دختران دیرتر اتفاق می افتد. در بین دختران مبتلا علائمی مانند نداشتن نظم و کم توجهی نسبت به موضاعات پیرامون و اختلال در یادگیری مهارت ها و حل مسائل شیوع بیشتری دارد.

دختران بیش فعال در زمان دبستان، دقت کمی دارند و با ضعف در یادگیری مهارت های آموزشی و حل کردن مسئله مواجه هستند. همچنین این دختران توجه چندانی به محیط پیرامون نداشته و رفتار خشونت آمیز نیز بروز نمی دهند.

پسران بیش فعال عموما حرکات و رفتارهای غیر منطقی که انگیزه و برنامه خاصی پشت آن نیست، انجام می دهند، همچنین بروز رفتار های خشونت آمیز نیز بین آنان شیوع بیشتری دارد.

عوارض و خطرات بیش فعالی

اختلال بیش فعالی باعث می شود که زندگی برای کودکان مبتلا با مشکل مواجه شود. این کودکان عموماً:

  • در کلاس درس با سایر دانش آموزان به بحث و درگیری می پردازند.
  • نسبت به سایر کودکان بیشتر دچار صدمات و حوادث می شوند.
  • اعتماد به نفس کمی دارند.
  • در برقراری ارتباط با سایر دوستان با مشکل مواجه هستند.
  • احتمال اعتیاد و الکلی شدن در این کودکان نسبت به بقیه کودکان بیشتر است.

اگر چه ابتلا به این اختلال سبب بروز بیماری های دیگر نمی شود ولی کودکان بیش فعال نسبت به بقیه کودکان بیشتر در معرض آسیب های زیر هستند:

  • مشکل در یادگیری
  • افسردگی
  • اضطراب
  • بیماری دو قطبی یا شیدایی
  • بروز سندرم تورت (بروز تیک عصبی و لکنت زبان)
  • انجام دزدی از دیگران، آسیب به اموال مردم
  • مخالفت و رفتارهای گستاخانه با بزرگ تر ها

مقاله دوم بیش فعالی

امروزه عده زیادی از والدین نسبت به شیطنت زیاد فرزندشان شاکی هستند. آن ها بیان می کنند که کودک همواره در حال جنب و جوش و فعالیت بوده و به شدت بی قرار و نا آرام است. این والدین به حواس پرتی و عدم تمرکز فرزند خود نیز اذعان می کنند.

پدر و مادرها از دلایل بروز این فعالیت ها آگاه نبوده و به سرزنش کودک می پردازند، حتی در مواردی دیده شده که برخی از آن ها، کودکان را  تهدید یا کتک می زنند. در این مقاله به خصوصیات بیش فعالی در کودکان پرداخته شده تا آگاهی والدین نسبت به این اختلال افزایش یابد.

اختلال بیش فعالی در بین کودکان شیوع نسبتاً زیادی داشته و 8 تا 10 درصد از کودکان به آن ابتلا دارند و تاکنون دلیل اصلی بروز آن مشخص نشده است. بروز اختلال بیش فعالی در افراد مختلف متفاوت بوده و به طور کلی به سه گروه تقسیم می شود.

  • اختلال اول: این گروه از کودکان مبتلا، فقط با مشکل در توجه و تمرکز مواجه هستند.
  • اختلال دوم: در این نوع اختلال، فعالیت و تحرک زیاد دیده می شود.
  • اختلال ترکیبی: افراد مبتلا هم پر تحرک هستند و هم در توجه و تمرکز مشکل دارند.

خصوصیات عمومی کودکان بیش فعال

  • عملکرد ضعیف در مدرسه با وجود هوش بالا
  • ناتوانی در انجام به موقع وظایف و مسئولیت ها
  • ناتوانی در تمرکز به مدت طولانی
  • احساس خستگی در زمان انجام کارها و فعالیت ها
  • بین صحبت دیگران پریدن
  • جواب دادن به پرسش قبل از اینکه جمله سوال کننده تمام شود
  • نداشتن صبر و تحمل در برابر خاسته ها
  • پر سر و صدا انجام دادن کارها
  • حرف زدن زیاد
  • جنب و جوش فراوان
  • رعایت نکردن نوبت در صف یا بازی های گروهی
  • عصبانیت و حساسیت زیاد
  • گرفتن وسایل دیگران بدون اجازه
  • ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران
  • فراموش کردن وسایل شخصی و قرار دادن آنها در مکان های مختلف
  • هل دادن و یا کتک زدن سایر بچه ها
  • حواس پرتی در زمان انجام کارها
  • انجام دادن کارهای خطرناک بدون توجه به عواقب احتمالی آن ها
  • خیال بافی پی در پی

خصوصیات ویژه کودکان بیش فعال

1- معمولا بی قرار و نا آرام بوده و قادر نیستند در یک مکان بنشینند و باید دائماً راه بروند. این مشکل در مدرسه بارزتر بوده و باعث به هم خوردن نظم کلاس و پرت شدن حواس سایر دانش آموزان می شود.

2- تکانشگر هستند. این کودکان معمولاً فعالیت های خود را بدون تفکر انجام داده و نسبت به انجام آن ها احساس پشیمانی نمی کنند.

3- قادر نیستند به مدت طولانی به چیزی توجه کنند. این کودکان بسیار رویا پرداز بوده و در مدرسه برای انجام تکالیف خود، به دلیل عدم تمرکز و حواس پرتی با مشکل مواجه هستند و حتی ممکن است اعداد و کلماتی را نیز که به خوبی می دانند، اشتباه بنویسند.

چه زمانی ممکن است کودک مبتلا به بیش فعالی باشد؟

کودکان بیش فعال برخی از رفتارها را نسبت به سایر بچه ها سخت تر انجام می دهند. والدین برای تشخیص راحت تر، بهتر است این پرسش ها را از خود بپرسند:

? آیا در زمان انجام کارها و فعالیت ها، کودک با ضعف در شنیدن مواجه است؟

? آیا کودک در مقایسه با سایر بچه ها با سرعت بیشتری دچار هیجان می شود؟

? آیا کودک در برابر غذا خوردن، خوابیدن، شستن دندان ها و سایر کارهای روزمره مقاومت می کند؟

? آیا نسبت به رفتارهای کودک در محیط مدرسه، معلمان ابراز نگرانی می کنند؟

? کودک سریع تمرکز خود را از دست داده و حواسش پرت می شود؟

چگونه اختلال بیش فعالی را تشخیص بدهیم؟

سن ابتلا به اختلال بیش فعالی حدود 2 یا 3 سالگی است. در سن 2 سالگی پزشک متخصص به ارزیابی رفتار کودک پرداخته تا در صورت مشاهده علائم، درمان را آغاز کند. هر چه سریع تر روند درمانی آغاز شود میزان موفقیت آن افزایش می یابد.

اما در اغلب موارد تا زمانی که کودک وارد محیط های آموزشی مانند مهدکودک یا دبستان نشده که به تمرکز و نشستن مدت بیشتر نیاز است، این اختلال تشخیص داده نمی شود.

اگر چه گروه زیادی از کودکان علائم خفیف این اختلال را دارند ولی تا زمانی که وارد مدرسه نمی شوند، تشخیص برای آن ها صورت نمی گیرد.

تشخیص این اختلال با یک آزمون یا آزمایش خاص صورت نگرفته و برای تشخیص قطعی نیاز است که مجموعه از خصوصیات بیش فعالی در کودک به مدت 6 ماه و در دو مکان مختلف مانند خانه و  مهد کودک یا دبستان دیده شود.

متاسفانه برخی از والدین در برابر پذیرش اختلال فرزند خود مقاومت می کنند و نسبت به هشدار اطرافیان برای رفتارهای کودک خود بی توجه هستند و به بهانه عوارض جانبی داروها، شروع درمان را به تعویق می اندازند، در حالی که اگر درمان کودک در زمان مناسب شروع نگردد، ممکن است عوارض جبران ناپذیری بر آینده کودک داشته باشد.

عوارض عدم درمان به موقع بیش فعالی

در صورتی که نسبت به درمان کودکان بیش فعال، توجه کافی نشود، زمینه برای ابتلا آنها به افسردگی و بروز رفتارهای ضد اجتماعی و بزهکارانه فراهم خواهد کرد.

 والدین حتماً باید در دوران کودکی نسبت به معالجه کودک بیش فعال اقدام کرده و از بروز مشکلات در دوران مدرسه جلوگیری کنند زیرا این کودکان به دلیل عدم تمرکز به درس گوش نداده و از کلاس مدام بیرون می روند که باعث افت عملکرد تحصیلی می شود.

 زمانی که این کودکان وارد دوران نوجوانی می شوند به دلیل فراموشکاری آنها را افرادی بی حواس و سهل انگار تلقی می کنند. آن ها در زمان درس خواندن و سایر فعالیت ها به دلیل فرو رفتن در رویا و خیال، قادر نیستند کارهای خود را به اتمام برسانند.

 از دیگر مشکلاتی که در اثر عدم درمان به موقع اختلال بیش فعالی به وجود می آید می توان ابتلا به اضطراب، سو مصرف مواد مخدر، اختلال سلوک، پرخاشگری، بی نظمی و بی توجهی به قوانین و مقررات، طرد شدن از گروه ها به دلیل بروز برخی رفتارها و کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس اشاره کرد.

نکات تکمیلی درباره بیش فعالی کودکان

اختلال بیش فعالی در بین پسران نسبت به دختران شیوع بیشتری داشته و خصوصیات و نشانه های متفاوتی از این اختلال در هر دو جنس بروز می کند.

در پسران بیش فعال تحرک و فعالیت زیاد اغلب مشاهده می شود اما در دختران این اختلال خود را به شکل کم توجهی نشان می دهد‌.

دختران بیش فعال معمولاً بی نظم و ساکت بوده و همچنین نسبت به موضوعات اطراف توجه خاصی نمی کنند. ولی پسران بیش فعال فعالیت ها و رفتارهای غیر منطقی بدون برنامه و یا هدف قبلی را بیشتر انجام می دهند. در محیط مدرسه دختران بیش فعال، دقت کافی نداشته و یا ضعف در آموزش مهارت ها و حل مسائل مواجه هستند اما رفتار پرخاش گرانه در آن ها دیده نمی شود.

 توجه به این نکته ضروری است، در صورتی که علائم ذکر شده در دوره های کوتاه و مقطعی مشاهده شود، طبیعی بوده و نشان دهنده اختلال بیش فعالی نیست و نمی توان هر کودکی را که شیطنت انجام می دهد بیش فعال نامید.

برخی از کودکان به دلیل قرارگیری در بعضی از موقعیت ها و یا ابتلا به بیماری ها ممکن است علائمی همانند اختلال بیش فعالی بروز دهند.

  • تغییرات ناگهانی و بدون برنامه قبلی همچون طلاق، تغییر محل زندگی یا مدرسه، مرگ نزدیکان
  • تشنج های نا مشخص
  • استرس و اضطراب
  • اختلال افسردگی
  • بیماری هایی که باعث آسیب به مغز می شوند.

والدین باید توجه کنند که حتماً نیاز است که روان شناس یا روان پزشک متخصص که دارای علم و آگاهی نسبت به این اختلال است، با ارزیابی رفتار کودک، ابتلا به بیش فعالی را تشخیص دهد و نباید صرفا با دیدن چند ویژگی خاص از کودک او را بیش فعال تلقی کرد.

علائم و نشانه های بیش فعالی در کودکان