وب لاگ موسسه پرورش فرزندان برتر

برخی از والدین همواره نسبت به مواردی مانند خواب کافی، مراحل رشدی و ... نوزاد خود احساس نگرانی دارند. در این مقاله به 8 نشانه سلامت نوزاد پرداخت شده تا والدین نسبت به سلامتی نوزاد خود اطمینان حاصل کنند.

برخی از پدر و مادرها با تولد نوزاد خود  با توجه اینکه درباره مسائل ابتدائی نوزادان هیچ آگاهی ندارند، دچار استرس می شوند ولی با گذشت چند هفته و سپری کردن مدت زمانی با نوزاد، این نگرانی ها از بین می رود و حتی کم‌کم  قادر به تشخیص تفاوت گریه ناشی از گرسنگی و خستگی نیز می شوند.

مقاله تحرک بیش از حد نوزاد از سری مقالات بیش فعال در کودکان، تولید شده توسط موسسه فرزندان برتر است. این مقالات صرفا جهت بالا بردن سطح اطلاعاتی خانواده ها است که تولید شده است و توصیه اکید می کنیم که به هیچ وجه خانواده ها از این مقالات برای درمان کودکان استفاده نکنند.

بیش فعالی اختلالی است که در آن کودک مبتلا فعالیت زیاد و جنب و جوش فراوان دارد. میزان تحرک این کودکان باعث بروز مشکلاتی برای خود شخص و اطرافیان او می شود.

در واقع بروز این اختلال در کودک سبب شده که قادر نباشد آرام و بدون حرکت در یک مکان بنشیند و یا نسبت به یک موضوع خاص توجه داشته باشد. این کودکان در مقایسه با سایر بچه ها بیشتر دچار مشکلات رفتاری، تشخیصی، افسردگی، اضطراب و عدم اعتماد به نفس می شوند‌.

علائم بیش فعالی شامل:

• ضعف در توجه
• فعالیت به شکل افراطی (بیش فعالی)
• انجام حرکات تکانشی و بدون تفکر

1- نوع بدون دقت و بدون توجه

فرد دارای این نوع اختلال قادر به تمرکز بر روی یک فعالیت یا مسئولیتی که به او داده اند، نیست. این گروه از افراد معمولا:

• به جزئیات توجه چندانی ندارند.
• تمرکز کافی برای انجام تکالیف مدرسه ندارند.
• قادر نیستند فعالیت ها و تکالیف خود را تا انتها انجام بدهند.
• فراموشکار هستند و وسایل بازی، کتاب ها و... را در مکان های مختلف جا می گذارند.

2- نوع تکانشی بیش فعالی

در این نوع افراد مبتلا همواره مشغول فعالیتی هستند، بدون اینکه نسبت به عملی که انجام می دهند فکر کنند (فعالیت های تکانشی).  در مواردی دیده شده که با افزایش سن، سطح این علائم این نوع اختلال کاهش می یابد. از ویژگی افراد مبتلا می توان موارد زیر را نام برد:

• بی قراری و نا آرامی
• دویدن و پریدن دائمی
• ناتوانی در انجام بازی های بدون سر و صدا
• حرف زدن زیاد
• جواب دادن به سوالی که هنوز تمام نشده است
• ناتوانی در صبر کردن برای گرفتن نوبت
• برهم زدن بازی دیگران

3- نوع ترکیبی

در افراد مبتلا به این نوع بیش فعالی، مشخصه های هر دو گروه مبتلا دیده می شود. کودکان مشکلاتی در زمینه توجه کردن، فعالیت زیاد، کنترل حرکات تکانشی دارند. زمانی که علائم اختلال بیش فعالی در یک کودک دیده شد حتما باید توسط یک متخصص ماهر معاینه گردد. جهت تشخیص بیش فعالی توجه به این نکات کمک کننده است:

• بروز علائم بیش فعالی در کودک قبل از سن هفت سالگی است.
• این رفتارها نسبت به سایر کودکان شدت بیشتری دارد.
• این علائم باید حداقل به مدت شش ماه در کودک ادامه داشته باشد.
• بروز علائم بیش فعالی باید بر عملکرد حداقل دو زمینه زندگی همچون خانه، مدرسه، اطرافیان و... تاثیر سو بگذارد.
• علت بروز این علائم نباید اختلالات روانی و استرس باشد. در مواردی علت فراموشکاری یا کم توجهی کودک مواردی همچون طلاق، بیماری و یا تغییرات ناگهانی محل زندگی یا مدرسه است.

با افزایش آگاهی والدین نسبت به رفتارهای نوزاد، اعتماد به نفس آنها نیز بیشتر می شود. کودکان سالم مجموعه ای از رفتارها، عادات و خلق و خوی خاصی دارند. برای آشنایی والدین با استانداردهای رشدی کودک، نشانه هایی از رفتارهای نوزاد نرمال تهیه شده که مطالعه آن پیشنهاد می شود.

نوزادان در اغلب اوقات در حال گریه هستند و اینکه والدین فقط سعی کنند با او حرف بزنند، باعث آرامش و قطع گریه او نخواهد شد.

به دلیل اینکه صدای پدر و مادر آوای موسیقی همیشگی برای نوزاد در دوران جنینی بوده، توجه او به سمت صدا آن ها جلب می شود‌. جنیفر شو، پزشک کودکان و نویسنده کتاب "پیش به سوی خانه با نوزادی در آغوش" درباره علت این توجه بیان می کند که، حضور 9 ماهه نوزاد در رحم مادر و شنیدن مداوم صدای والدین باعث این اتفاق است و حرکاتی مانند قنداق شدن، بغل کردن و حس گرمای بدن نیز کمک به بازسازی دوران آرام رحمی برای نوزاد می کند.

 گام نخست برای ایجاد پیوند نوزاد با والدین این است که در حضور آنها آرام می شود که نشان دهنده ی این اتفاق بوده که نوزاد در زمینه عاطفی و هیجانی در حال رشد است.

تعویض روزانه 8 تا 10 نوبت پوشک نوزاد نشان دهنده این است که او به اندازه کافی شیر خورده و رشدش طبیعی است حتی اگر میزان شیری که می‌ خورد در روزهای مختلف تفاوت داشته باشد.

والدین گاهی با این پرسش مواجه می شوند که چگونه تشخیص دهیم نوزادی که از شیر مادر تغذیه می کند، به اندازه کافی شیر خورده است؟ در پاسخ باید گفت که تعداد پوشک های تعویضی در هر روز تاییدی بر میزان کافی شیر خوردن نوزاد است.

جهت اطمینان از سلامتی نوزاد و اینکه به اندازه کافی وزن دارد، ویزیت ماهانه پزشک اطفال ضروری است اما در فاصله بین مراجعات به پزشک، تعداد پوشک های کثیف بسیار کمک کننده هستند که والدین تشخیص دهند نوزاد به اندازه کافی شیر می خورد.

 دکتر شو در این باره می گوید که نوزادان همیشه، در هر روز و یا هر وعده به یک اندازه شیر نمی خورند و جهش های ناگهانی و کاهش هایی نیز گاهی در تغذیه او رخ می دهد. توجه به این نکته ضروری است که با گذشت زمان، نوزاد باید وزنش بیشتر شود.

نوزاد در طول روز چندین مرتبه آرام شده و به محیط اطرافش با دقت می نگرد که نشان دهنده این است که می خواهد از آن چیزی بیاموزد.

به طور معمول نوزاد در چند هفته اول تولد که بینایی کاملی ندارد، باید هر دو ساعت یکبار از شیر مادر یا شیر خشک تغذیه شود و میزان خواب او چیزی حدود 16 ساعت منقطع است. در این زمان که رشد بینایی کامل نیست، نوزاد در زمان بیداری فقط گریه می کند و اتفاق خاصی رخ نمی دهد.

با افزایش سن نوزاد قادر است که ماهیچه های چشم خود را کنترل کند و بر یک هدف دیداری (که عموما والدین هستند) تمرکز نماید. وقتی کودک آرام و هوشیار است به وارسی محیط اطراف پرداخته و این اطلاعات را پردازش می کند.

 طبق نظر دکتر شو، با رسیدن سن نوزاد به یک ماهگی، مدت زمان بیداری او نیز افزایش می یابد و در آن بازه زمانی آرام شده و به بررسی نشانه های دیداری می پردازد.

نوزاد برای شنیدن صداهای پیرامون، سر را به سمت منبع صدا حرکت داده و برای شنیدن بهتر، سکوت می کند. این حرکت نشان دهنده رشد شنوایی نوزاد و استفاده از مغز جهت تشخیص صداها است.

 نوزاد در زمان تولد می تواند صداها را بشنود ولی برای تشخیص صداهای نا مرتبط اطراف نیاز به چند هفته زمان دارد. همچنین با گذشت زمان، درک نوزاد برای تشخیص صداهای جذاب بهتر می شود و صداهایی مانند موسیقی در حال پخش باعث توجه او را جلب می کند.

 زمانی که والدین، عکس العمل نوزاد به صدا را به شکل سر برگرداندن و پیدا کردن جهت منبع صدا می بینند، باید نسبت به سالم بودن شنوایی او مطمئن شوند، همچنین این حرکت نشان دهنده این بوده که رشد در زمینه شنیدن صداهای اطراف اتفاق افتاده است.

زمانی که نوزاد نسبت به شناسایی الگو ها، رنگ ها و ... به جست و جو می پردازد نشان دهنده این است که قدرت بینایی او بهتر شده و همچنین رشد مغزی نیز در حال بهبود است.

 زمانی که نوزاد می تواند نگاه از پنکه سقفی که در حال خیره شدن به آن بود، بردارد یعنی پیشرفت بینایی اتفاق افتاده است.

در زمان تولد نوزاد میزان قدرت بینایی او حدود یک پنجم یک فرد بزرگسال تخمین زده شده است‌‌. در ابتدا نوزاد فقط اجسامی که در فاصله 20 تا 30 سانتیمتری او قرار گرفته اند را می تواند ببیند. معمولا فاصله بین صورت نوزاد و مادر در هنگام شیر دادن در همین حدود است.

وقتی که کودک به سن یک ماهگی رسید، قادر است که اجسامی که در فاصله 45 سانتیمتری هستند را نیز ببیند.

دنبال کردن چشمی الگوها، رنگ های درخشان و وسایل چرخنده همچون پنکه در دو ماهگی نوزاد اتفاق می افتد. در این سن رشد کامل در زمینه تشخیص رنگ ها و یا درک عمق آنها برای نوزاد رخ نداده و توجه نوزاد فقط به سمت رنگ های متفاوت در کنار هم جلب می شود.

زمانی که کودک سعی می کند با دیگران تماس چشمی برقرار کند و یا از طریق لبخند زدن، خندیدن و ... ارتباط بگیرد، نشان دهنده این است که نوزاد در حال تبدیل به یک موجود شاد اجتماعی است.

 در یک ماهگی معمولا نوزاد با والدین تماس چشمی برقرار می کند و حرکاتی مانند لبخند زدن، غان و غون کردن و خندیدن را به ترتیب در دو ماهگی، سه ماهگی و چهار ماهگی انجام می دهد. انجام این گونه رفتارها نشان دهنده تمایل نوزاد برای برقراری ارتباط با والدین است و سعی می کند نسبت به محیط اطرافش اطلاعاتی به دست آورد.

در 5 ماهگی، نوزادان در برابر لبخند زدن دیگران به شکل اجباری و متقابل لبخند می زنند. بروز این قبیل رفتارها نشانگر رشد اولیه زبان در نوزاد است.

دکتر شو در این باره می گوید که استفاده از زبان بدن همچون تماس چشمی و حالت چهره در نوزادان قبل حرف زدن اتفاق می افتد که نشان دهنده تمایل آنها برای برقراری ارتباط از طریق کلمات است. قبل از حرف زدن نوزادان معمولا با تولید غان و غون و صداهای مشابه از دستگاه صوتی خود استفاده می کنند.

با گذشت زمان نوزاد کمتر گریه می کند و خواب منظم تری پیدا می کند که اثبات تکمیل شدن سیستم عصبی او و یادگیری روندها است.

والدین باید به خواب نوزاد دقت کافی داشته باشند تا نوزاد بتواند در طول روز چندین مرتبه بخوابد، همچنین با رشد نوزاد، میزان خواب شبانه او در بین دفعات شیردهی باید به چهار ساعت افزایش یابد. رسیدن به این مرحله در نوزادان مختلف متفاوت است.

زمانی که والدین دارای نوزادی هستند که تغذیه و خواب غیر قابل پیش بینی دارد، باید سعی کنند این روال را به سمت برنامه مشخص و ثابت هدایت کنند.

زمانی که نوزاد با گذشت سن قادر است وزن بدن خود را تحمل کند نشان می دهد که ماهیچه های او در حال قوی شدن هستند.

 وقتی نوزاد یک ماهه می شود قادر است برای چند لحظه سرش را بالا بگیرد. با رشد او و رسیدن به سن سه ماهگی این کار را بهتر و برای مدت طولانی تری انجام می دهد.

در صورتی که نوزاد توانایی بالا گرفتن سر خود را دارد و یا حتی قادر است سرش را به اطراف بچرخاند، اثبات می کند که در حال انقباض ماهیچه های در حال رشد خود است‌.

 والدین جهت کمک به نوزاد می توانند زمانی جهت تمرین ماهیچه ها در بیرون از گهواره و صندلی برای او اختصاص دهند.

 قرار دادن نوزاد بر روی شکم بر سطح زمین، مانند یک کلاس ورزشی برای او بوده که کمک به رشد ماهیچه های مختلف نیز می کند. دکتر شو در این مورد می گوید که در مواردی که نوزاد فرصت قرار گرفتن بر روی شکم را نداشته باشد در مقایسه با سایر بچه ها با تاخیر در غلت زدن، نشستن و چهار دست و پا رفتن مواجه می شود.

به طور کلی نوزادان نسبت به الگوی حرکتی سایر بچه ها ممکن است جلوتر یا عقب تر باشند. پدر و مادرهایی که دارای نوزادی هستند که دیرتر مهارت های حرکتی را می آموزد، معمولا دچار نگرانی می شوند.

در صورتی که نوزاد متناسب با سن خود، توانایی انجام مهارت های مختلف را نداشته باشد، نیاز است که پزشک به ارزیابی علت و در صورت لزوم به درمان بپردازد. بررسی رشد تکاملی-حرکتی کودک و معایناتی که پزشک انجام می دهد مشخص می کند که نوزاد از رشد ذهنی خوبی برخوردار است یا خیر.

زمانی نیاز است که کودک یک ساله توسط پزشک معاینه شود که با موارد زیر مواجه شوند:

• توانایی چهار دست و پا رفتن ندارد.
• حتی با کمک دیگران نیز نمی تواند بایستد.
• نسبت به اشیا یا وسایل بازی خود توجه چندانی ندارد.
• فقط کلماتی مانند بابا، دد، ماما را می تواند تلفظ کند.
• نمی تواند حرکات تقلیدی همچون، تکان دادن سر یا دست همچون بای بای را انجام دهد.
• نسبت به محیط اطراف و جستجوی آن بی تفاوت باشد.

در ادامه به توضیح مختصری درباره اختلال بیش فعالی و مشخصه های حرکاتی کودکان مبتلا به آن پرداخته شده است. برای آشنایی بیشتر  والدین با علائم و روش های درمانی اختلال بیش فعالی پیشنهاد می شود که مقالات مختلفی که توسط موسسه فرزندان برتر تهیه شده است، مطالعه گردد.

در موارد بسیاری، حرکات غیر طبیعی کودک با افزایش سن و قبل از بلوغ رفع می شوند. و در گروه دیگر، این علائم با رشد کودک کاهش می یابند. برای درمان به موقع مراجعه به پزشک متخصص ضروری بوده و معمولا از دارو درمانی در کنار روش های دیگر برای کاهش این اختلال استفاده می شود.

تحرک بیش از حد نوزاد + علت جنب و جوش زیاد نوزاد